Η μάχη του Μαραθώνα (γ μέρος)

Το τρίτο μέρος του αφιερώματος εκφράζει προσωπικές απόψεις του αντιπροέδρου του Συλλόγου κου Μπελεκούκια Διονυσίου.

Στεκούμενος και εγώ ανάμεσα σε χιλιάδες κόσμο να χειροκροτώ τους αθλητές και τους απλούς πολίτες οι οποίοι από τα πέρατα του κόσμου ήρθαν για να συμμετάσχουν στον φετινό Μαραθώνιο δρόμο συλλογίστηκα την σημασία της μάχης του Μαραθώνα.

Ελλήνων προμαχούντες Αθηναίοι, Μαραθώνι, χρυσοφόρων Μήδων εστόρεσαν δύναμιν

(Οι Αθηναίοι αμυνόμενοι υπέρ όλων των Ελλήνων, στέρησαν στον Μαραθώνα από τους χρυσοφόρους Πέρσες την ισχύ)

Αυτό ήταν το περίφημο επίγραμμα του Σιμωνίδη για την Μάχη του Μαραθώνα.Αν σκεφτούμε πόσοι άνθρωποι σήμερα σ’ ολόκληρο τον πλανήτη μετέχουν της ελληνικής παιδείας, όχι βεβαίως όπως το είπε ο Ισοκράτης, αλλά με την παραποιημένη διάσταση που οι ίδιοι δίνουν, ότι μετέχουν δηλαδή των αξιών και των ιδανικών που γεννήθηκαν σ’ αυτόν τον τόπο και διαχύθηκαν στην συνέχεια σε ολόκληρη την γη,  βλέπουμε υπέρ ποίων πολέμησαν τότε οι Αθηναίοι, για χάρη ποίων στέρησαν την δύναμη των χρυσοφόρων Μήδων. Κι αυτό δεν το λέμε μόνο οι Έλληνες, ή τουλάχιστον οι Έλληνες, οι οποίοι  τολμάμε να δηλώνουμε υπερήφανοι για την Ιστορία μας. Το λέει και ένα από τα λαμπρότερα πνεύματα που ανέδειξε ποτέ η ανθρωπότητα, ένας από τους πατέρες του κλασσικού φιλελευθερισμού. Ο Τζον Στιούαρτ Μιλλ υποστήριζε ότι η μάχη του Μαραθώνα για την Βρετανική ιστορία είναι σημαντικώτερη ακόμη και από την μάχη του Χάστινγκς το 1066.

Και δεν υπερέβαλε ο Μιλλ. Η Ευρώπη ως πολιτική και πολιτιστική έννοια, όντως γεννιέται στην μάχη του Μαραθώνος. Στην ιδιαίτερη αυτή ιστορική στιγμή που αποδεικνύει ότι άνθρωποι ελεύθεροι, πολίτες και όχι υπήκοοι, μπορούν να στερήσουν, όπως αναφέρει το γνωστό επίγραμμα, την δύναμη από τους χρυσοφόρους, και συντριπτικά περισσότερους, Μήδους. Στην πρώτη ιστορική στιγμή που αποδεικνύει σε μια ευθεία αναμέτρηση την ηθική ανωτερότητα της ελευθερίας έναντι της υποτέλειας.

Στην μάχη του Μαραθώνα, αντιπαρατέθηκαν δύο συστήματα θεώρησης του κόσμου, δύο διαφορετικές φιλοσοφίες ζωής. Και για πρώτη φορά στην καταγεγραμμένη ανθρώπινη ιστορία, μία κοινωνία δομημένη πάνω στο ιδανικό της ελευθερίας υπερνικά τον στρατό του Μεγάλου Βασιλέως της Ασίας.

Αν οι Πέρσες είχαν κερδίσει το 490 π.Χ. πιθανότατα θα εγκαθιστούσαν στην Αθήνα έναν τοποτηρητή. Θα τερματιζόταν έτσι άδοξα και πρόωρα η κλασσική άμεση δημοκρατία. Η σπάνια συγκυρία που παρήγαγε την φιλοσοφία, το δράμα, την επιστήμη, που απέδειξε την δύναμη της ελευθερίας στις κοινωνίες, στην καλλίτερη περίπτωση θα καθυστερούσε για αρκετούς αιώνες. Η Ευρώπη θα υποτασσόταν στην Ασία. Ο πολίτης θα γινόταν υποτελής.

Ευτυχώς τα πράγματα εξελίχθηκαν διαφορετικά. Και το πείραμα των Αθηνών, μετεδόθη και εμβολίασε ολόκληρο τον κόσμο. Σήμερα, τόσο ο Δυτικός, όσο και ο Ανατολικός πολιτισμός έχουν θεμέλια στην αρχαία ελληνική σκέψη. Και αυτό δεν πρέπει να το ξεχνάμε. Όπως επίσης δεν πρέπει να ξεχνάμε το μήνυμα της μάχης του Μαραθώνα, αλλά και της μάχης των Θερμοπυλών 10 χρόνια μετά: ότι Ελεύθερος είναι ο Πολίτης που δεν διστάζει να υπερασπισθεί με την ζωή του τον πολιτισμό στον οποίο μετέχει.

Είδα στο διαδίκτυο δεκάδες συνέδρια που διοργανώθηκαν για την μάχη του Μαραθώνα και την σημασία της μάχης, όμως δεν είδα ούτε ένα βιβλίο από την Ακαδημία ή το παιδαγωγικό Ινστιτούτο το οποίο θα έπρεπε να διανεμηθεί στους μαθητές των σχολείων μας. Βιβλία που θα έπρεπε να είχαν διανεμηθεί από τις πρεσβείες μας στους πολιτιστικούς φορείς της οικουμένης.

Με λύπη μου διαπιστώνω ότι η Ιστορία πρέπει να προσαρμόζεται στις ανάγκες των καιρών, όπως όμως κάποιοι τις αντιλαμβάνονται, και όπως οι ανάγκες αυτές τούς εξυπηρετούν. Κι αυτό το ζούμε ιδιαίτερα σήμερα, διότι απλώς έχουμε πολλές φορές «ανδρείκελα» σε θέσεις που έπρεπε να κατείχαν «Ανδρες»!